Het Domain Name System (DNS) is een essentieel onderdeel van het internet. Het zorgt ervoor dat domeinnamen worden vertaald naar IP-adressen, zodat computers met elkaar kunnen communiceren. Helaas wordt dit protocal soms misbruikt voor kwaadaardige doeleinden, zoals het versturen van gecodeerde data. Dit staat bekend als DNS-tunneling. In dit artikel lees je wat DNS-tunneling precies is, hoe het kan worden gedetecteerd en wat je kunt doen om het te voorkomen.
Wat is DNS-tunneling?
DNS-tunneling is een techniek waarbij het DNS-protocol wordt misbruikt om gecodeerde data over te brengen. Hierbij worden DNS-queries en -responses gebruikt als communicatiekanaal. De gecodeerde data wordt verstopt in deze queries en responses, waardoor het voor reguliere DNS-monitoring lastig is om te detecteren.
Cybercriminelen gebruiken DNS-tunneling om verschillende redenen:
- Het omzeilen van firewalls en andere beveiligingsmaatregelen
- Het versturen van gestolen data naar externe servers
- Het opzetten van command-and-control (C2) communicatie met malware
- Het verbergen van kwaadaardige activiteiten
Hoe werkt DNS-tunneling?
Bij DNS-tunneling worden de volgende stappen doorlopen:
- De aanvaller zet een domein op dat gebruikt zal worden voor de DNS-tunneling.
- Op het geïnfecteerde systeem wordt malware geïnstalleerd die gecodeerde data in DNS-queries kan verstoppen.
- De malware verstuurt DNS-queries met gecodeerde data naar de DNS-server van de aanvaller.
- De DNS-server van de aanvaller extraheert de gecodeerde data uit de ontvangen queries en stuurt een response terug, eventueel ook met gecodeerde data.
- De malware op het geïnfecteerde systeem verwerkt de ontvangen data en herhaalt het proces.
Doordat de communicatie verloopt via reguliere DNS-queries en -responses, is het voor veel beveiligingssystemen moeilijk om DNS-tunneling te detecteren.
Detectie van DNS-tunneling
Hoewel DNS-tunneling lastig te detecteren is, zijn er wel enkele signalen waar je op kunt letten:
- Ongebruikelijke hoeveelheden DNS-verkeer van en naar specifieke systemen
- DNS-queries met lange domeinnamen of met verdachte tekens
- DNS-queries voor domeinen die normaal niet worden gebruikt binnen de organisatie
- Grote hoeveelheden DNS-responses met de NXDOMAIN status
Geavanceerde DNS-monitoringtools en machine learning technieken kunnen helpen bij het detecteren van afwijkende DNS-patronen die kunnen duiden op misbruik.
Preventie van DNS-tunneling
Er zijn verschillende maatregelen die je kunt nemen om DNS-tunneling te voorkomen of te beperken:
- Implementeer strikte firewall-regels om alleen noodzakelijk DNS-verkeer toe te staan
- Maak gebruik van DNS-filtering om queries naar verdachte domeinen te blokkeren
- Monitor DNS-logbestanden actief op afwijkende patronen
- Beperk de mogelijkheden van systemen om direct DNS-queries uit te voeren (bijv. door gebruik te maken van een interne DNS-forwarder)
- Houd systemen en anti-malware software up-to-date om kwetsbaarheden te minimaliseren
- Zorg voor goede netwerkscheiding en segmentatie om de impact van eventuele incidenten te beperken
Daarnaast is het verstandig om regelmatig beveiligingsaudits uit te voeren en incidentresponsplannen te testen en bij te werken. Zo ben je voorbereid mocht er toch een incident plaatsvinden.
DNS-tunneling is een serieuze bedreiging voor de informatiebeveiliging van organisaties. Het kan gebruikt worden om data te exfiltreren, malware aan te sturen en beveiligingsmaatregelen te omzeilen. Door bewust te zijn van de risico's, actief te monitoren op afwijkingen en de juiste preventiemaatregelen te nemen, kun je de kans op incidenten verkleinen en de impact beperken.
Als je hulp nodig hebt bij het opzetten van een veilige DNS-infrastructuur of het implementeren van effectieve monitoringoplossingen, kan LJPc hosting je daarbij ondersteunen. Neem gerust contact met ons op voor advies op maat of het bespreken van de mogelijkheden. Samen zorgen we ervoor dat jouw organisatie beschermd is tegen de gevaren van DNS-misbruik.
